Truyện việt Cánh đồng truyền thuyết

người qua bến mê sông lú. Sau đó là một bài văn tế sống bà chúa do cụ lang Quần chuẩn bị sẵn để cụ già cao tuổi nhất làng đứng ra đọc thống thiết.

Một hồi trống nổi lên. Một hồi thanh la não bạt nổi lên. Kèn đám ma dìu dặt.

Anh hàng mã mặc bộ quần áo đen nai nịt gọn như lính giám mã dắt con ngựa dái đi vòng quanh con ngựa giả. Vừa đi anh ta vừa cầm cái lọ vẩy thứ nước gì không ai đoán nổi. Con ngựa nghểnh đầu ngó nghiêng như muốn tìm kiếm bạn tình ở đâu đó. Nó húc mũi vào đít con ngựa giả ngửi ngửi rồi lùi ra mấy bước nó nhảy chồm lên, hai chân trước quỳ trên lưng ngựa giả hai chân sau đạp duỗi thẳng.

Từ trong bụng con ngựa giả có tiếng người đàn bà kêu lên thất thanh ối giời ơi... Cũng không biết đó là tiếng kêu hạnh phúc hay đau đớn. Con ngựa dái vào cuộc quá hăng hái khiến con ngựa giả lung lay mấy nhịp rồi sập đổ bộ gọng tre gãy nát. Người ta vội vàng lôi bà chúa ra, mặt bà hồng tươi thiếu nữ, áo quần rách bươm để lộ mảng vai mảng ngực với nước da bánh mật khỏe khoắn. Cụ lang lật đật đến gần ghé sát tai mình vào đôi môi đang mấp máy của bà, cụ chỉ nghe phảng phất một tiếng sướng như hơi gió thoảng qua. Và bà chúa tắt thở.

Đám đông bắt đầu khóc lóc gọi bà. Người ta vừa khóc vừa kể lể công ơn để lại và những buồn vui một kiếp người. Đống lửa bùng cháy, mùi củi rừng thơm tỏa khắp cánh đồng. Xác bà hóa tàn tro bay lên theo gió.

Bà chúa từ đó được dân làng gọi là bà chúa ngựa. Thờ bà là một cái miếu gạch nho nhỏ đặt dưới gốc cây tròi. Một hôm nọ có người đàn ông từ xa hiện về lọ mọ ngồi bên miếu bà cả chiều, khuôn mặt vô hồn như nặn bằng sáp, mắt nháy lên tục, bàn tay run bắn. Lũ trẻ nhận ra đấy là ông trạng ngày nào. Chúng reo lên vui mừng hỏi, tết này ông có về làng cháu vật nữa không, ông ta nghe thờ ơ, lạnh nhạt hỏi lại, vật à, có ai trông thấy vật nào đâu?

Trăm năm sau có trận lụt sóng nước đẩy một hòn đá cực lớn từ đâu lên đỉnh gò, đó là hòn đá nổi. Đá nổi mang dáng mông ngựa. Người ta lấy nó làm bia tưởng nhớ bà chúa. Nhiều trăm năm sau, có một viên quan hai đồn binh Pháp họ Đờ một hôm sau khi nghe viên thông ngôn kể sự tích bà chúa đã chụp một bức ảnh hòn đá nổi đứng chơ vơ giữa trời. Lúc đó cây tròi chết đã từ bao giờ cũng không ai còn nhớ.

Viên sĩ quan học rộng tài hoa ấy một lần ra sông bơi bị hai ông già trong làng quăng câu bắt sống đưa ra Việt Bắc. Sau chiến tranh có cuộc trao trả tù binh, anh ta trở về đoàn tụ gia đình. Tại Paris anh ngồi viết sách kể chuyện Đông Dương.

Trong cuốn phiêu lưu ký dày cộp ấy có một bài kể về miền đất này với cái tên rất khơi gợi, miền cổ tích, kèm theo là bức ảnh ngày nào chính anh đã chụp. Không hiểu bằng cách nào bức ảnh đó đã tìm được đường về với chủ của nó. Dưới bức ảnh là một dòng chú thích ngắn: Đá nổi tưởng niệm một người đàn bà Việt quật cường.
Truyện việt Cánh đồng truyền thuyết