Truyện việt Cánh đồng truyền thuyết

Cánh đồng truyền thuyết

Truyện ngắn hay, Cánh đồng truyền thuyết
Năm nay, đó là giấc mơ về một người đàn bà biểu trưng cho hình ảnh quật cường của Người Mẹ Việt, đã sinh thành, nuôi dưỡng và chở che cho ngàn vạn cánh đồng, đến lúc nhắm mắt vẫn chưa nguôi khát vọng sinh sôi nảy nở. Bà chúa ấy chưa bao giờ khuất bóng, cứ mỗi heo may, bà lại tìm về với cánh đồng như con chim ngói tháng Mười bay về với mùa màng muôn thuở... Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.

Cứ như các cụ truyền lại thoạt kỳ thủy đồng làng ta được gọi là đồng bà chúa. Thuở ấy làng thưa vắng lắm trên dưới vài mươi nóc nhà, nhà nào cũng chỉ tranh tre mành liếp, phần lớn ruộng vườn là của bà chúa cả. Ruộng bà miên man từ núi ra soi từ soi qua bãi từ bãi vào đê. Một miền đất lần lần thành trù phú, theo năm tháng con cháu cứ đông đàn dài lũ, nhà lên san sát chen chúc nhau mà sống. Đình to chùa miếu đẹp, cây cối xanh tươi, khách xa đến thăm không ai là không bày tỏ mến mộ.


Nhấn vào đây để tải về máy




Nói thế là để nhớ đến những bậc tiền nhân đã dày công vun đắp nên làng, là để nhớ đến người đàn bà đã một mình đi tiên phong mở mang, nếm trải nhiều vất vả và đã được tổ tiên kính cẩn tôn làm thành hoàng. Làng nào có thành hoàng làng ấy, miền này chỉ riêng làng ta có thành hoàng nữ, dễ thường như thế vẫn chưa đủ để những ai sống có ý tứ phải dừng chân ngẫm nghĩ hay sao.

Quanh vùng có nhiều miền đất rộng, rộng nhất là vùng đất phong của Đức Thánh Trần, nhưng đất Ngài là do vua ban, chứ đất bà chúa là do bà tự tay khai phá lấy.

Các nhà trong làng thường vài năm mới một lần ra chợ mua sắm sửa chữa cuốc cày nông cụ, riêng nhà bà năm một lần, mà mua nhiều, mỗi thứ hai ba cái. Lưỡi cuốc lưỡi cào liềm hái dao dựa bỏ đi được ném cả vào một đống to như đống rơm trong góc vườn.

Bà thường tha thẩn suốt ngày suốt tháng ngoài đồng, thân hình cao lớn như ông hộ pháp, sức lực hơn người, sự khôn ngoan hơn người, tâm tính càng hơn người. Người được thế hiếm lắm. Ra đồng gặp chỗ nào còn hoang hóa bà liền lội vào cắm đầu cuốc, có khi cuốc thông đêm, cuốc xong nếu có ai yếu đuối không bằng anh bằng em ngang qua bà vẫy lại bảo, tôi vỡ giúp vợ chồng nhà anh chỗ này, mai mang mấy hạt ngô hạt đậu ra gieo, không khéo tính toán đến kỳ giáp hạt đói đấy.

Gặp ngày mưa đường đất có đoạn lầy trơn, bà dừng lại lấy bàn chân gạt bùn chỉ một chốc đã sạch. Trưa hè đổ lửa lũ trẻ con xúm xít nấp vào sau lưng bà tìm bóng mát. Những vết chân bà để lại khắp đồng ai cũng dễ nhận ra. Bà sống một mình không chồng không con, đám đàn ông chê bà cao lớn quá khổ, bà chê lại họ thấp bé quá khổ.

Chỉ biết bà là người lắm trâu nhiều ruộng, đã nhiều ruộng phải lắm thóc, lắm thóc thì lắm bạc. Bạc của bà đầy chum đầy vại. Và bà sống hào phóng. Năm nào tết ra bà cũng mời bô lão trong làng tới nhà ăn cỗ bàn chuyện mở hội làng. Hội hè vùng ta xét cho kỹ tuy nhiều nhưng thường tủn mủn đơn điệu lại ít màu sắc riêng, quanh quẩn vài trò vặt, cây đu, bơi sải, chèo thuyền thúng bắt vịt, đánh cờ, chọi gà... nhiều đấy mà vẫn không thể lớn. Bà chúa là người lớn hiểu theo nhiều nghĩa. Một tết bà bảo xuân này ta phải làm một hội làng sao cho thật tưng bừng, treo giải to gọi các đô thiên hạ. Các cụ vào kinh mời cho bằng được ông trạng vật về để làng một lần được gặp, ông ấy cũng là người sang của nước đấy. Năm nay tôi bước vào tuổi năm mươi, thế là lên lão rồi, tôi muốn làng làm hội đủ ba ngày, ngày nào cũng phải đông vui, khách thập phương phải nhiều, cỗ bàn trân trọng, già trẻ ai cũng có khăn áo mới. Nghe thế khắp làng từ hôm đó đã như vào hội.

Thuở ấy nước nhà có đủ các thứ trạng, đã có trạng văn còn có trạng võ rồi trạng vật trạng lợn. Cho mãi đến thời Nguyễn mới có lệnh bãi việc tuyển trạng chứ tính ra suốt từ Lý qua Trần tới Lê phải có vài trăm ông chứ không ít. Nhiều nhất vẫn là trạng văn thứ đến trạng võ trạng vật, duy nhất một ông trạng lợn. Sử sách ghi chép rất sơ sài, nhiều thời vừa ghi vừa đốt. Mỗi lúc nói một khác, sử thời sau xóa sử thời xưa, cũng không ai còn nhớ trạng lợn tên họ là gì quê xứ nào, chỉ nghe kể đó là một anh hoạn lợn, một hôm ngang qua cổng thành thấy trong cung đang cháy lớn, quan quân bỏ chạy lung tung bèn đánh bạo nhảy vào ghé vai cõng một lúc mấy chục người đang khóc gào thảm thiết mang cả ra ngoài sân rồng. Trong đám người nhếch nhác ấy hóa ra có vua. Bình tâm nhà vua mới hỏi, ngươi từ đâu đến kinh thành? Thưa kẻ nghèo hèn làm nghề thiến lợn, lang thang đây đó, thấy cháy nhảy vào cứu được ai thì cứu. Người có công cứu giá nay ta muốn ban thưởng vậy người ước điều gì? Kẻ tôi đòi văn dốt võ dát một chữ bẻ đôi chẳng có chắc không làm nổi việc gì ngoài thiến lợn, từ bé chỉ ước ao giá mà mình được gọi là trạng thôi.

Nhà vua nghe xong thì ngần ngừ một lát, rồi mỉm cười, được, vậy ngươi sẽ là trạng. Sắp tới có khoa thi tiến sĩ đợi đến ngày yết bảng ngươi nhớ phải đến cổng ngọ môn. Ngày thi sĩ tử bốn phương lều chõng ùn ùn kéo về, lúc họ bó gối làm bài trạng lợn léng phéng đi thiến lợn ở các làng, đến buổi tuyên chiếu anh ta vác cái thòng lọng chen văng mạng vào chỗ treo bảng vàng, nhờ một học trò đứng gần tìm giúp tên mình. Quả là có, đúng là mình, trạng nguyên thật rồi.

Đám sĩ tử thấy thế thì kinh hãi ra mặt, hỏi sao lại có sự thể này, như thế này liệu đã phải là làm nhục quốc sỉ hay chưa? Chuyện đến tai nhà vua, lúc ấy vua đang ngồi trong hậu cung uống rượu quê nhai chân chó mới ậm ừ bảo, quốc sỉ quốc siếc đếch gì, sao lúc cháy trẫm không thấy bóng ai trong số họ nhảy vào lửa cõng trẫm, cõng cả nhà trẫm? Ra bảo họ quốc trước hết là của trẫm chứ đâu đã là của họ mà cứ rối cả lên.

Người đời thường nói phàm cái gì đã hiếm thì đều quý, trạng lợn là một trường hợp rất hi hữu, nhưng có là quý hay chưa lại còn phải tùy vào cách bàn của mỗi người. Những chuyện tương tự như vậy vẫn thường thấy có ở mọi thời, ở mọi cuộc tuyển hiền cắt cử, gọi chung là ân trạng ân cống, ân nghè. Nghĩ cũng chả có gì mà phải tị, mà cũng chả nên lấy thế làm lạ.

Trở lại với mấy ngày hội làng. Mùa xuân năm ấy sau tết các cụ vào kinh rước được ông trạng