tư duy ăn xổi ở thì

đã có khẩu hiệu: “Tất cả vì học sinh thân yêu”.

Các trường đại học ở các nước trên thế giới cũng vậy, họ luôn tôn trọng người học, làm tất cả những điều tốt đẹp nhất cho người học và thực sự vì quyền lợi của người học đó là việc phát triển nhân cách, tri thức, kỹ năng cho người học để người học có thể phát triển tốt trong xã hội.

Ở những nước có nền đại học phát triển, nền đại học đang thay đổi như thế nào thưa ông? Điều gì hay mà ta có thể học?

Đứng trước sự thay đổi nhanh chóng hiện nay của xã hội, kinh tế, khoa học, hệ thống giáo dục của tất cả các quốc gia đều rơi vào khủng hoảng. Tại Hoa Kỳ đã có nhiều tranh luận và trao đổi để đổi mới hệ thống giáo dục đại học nhằm thích ứng tốt hơn với sự phát triển hiện đại. Khởi xướng “Những mong đợi lớn hơn” của Hiệp hội Các trường đại học và cao đẳng Hoa Kỳ đã đề xuất việc xây dựng một hệ thống giáo dục đại học với tầm nhìn 2030 là cần được nghiên cứu và học tập.

Khởi xướng này đề xuất xây dựng một hệ thống giáo dục mà: (1) Phối hợp những mong đợi cho việc học tập theo chiều dọc thông qua các năm học và theo chiều ngang giữa các môn học và các trường. (2) Phát triển từng bước các năng lực trí tuệ, kiến thức trong những lĩnh vực cốt yếu và nghĩa vụ công dân. (3) Phục vụ sự đa dạng của các phong cách học tập, các kinh nghiệm sống và các dạng nhập học khác nhau. (4) Đáp ứng sinh viên tại mức độ năng lực của họ và chuyển họ tới những thành tựu lớn hơn. (5) Truyền đạt rõ ràng các mục tiêu và các thành tựu với cộng đồng. (6) Nhận ra nhu cầu của xã hội đối với người tốt nghiệp có kiến thức và có kỹ năng cao được chuẩn bị cho công việc, vai trò công dân và một cuộc sống thành công trong thế kỷ 21.

Theo ông, tinh thần đại học phải là như thế nào trong hoạt động của các đại học ở Việt Nam hiện nay?

Cần phát huy tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của đại học để bảo đảm nguyên tắc “tự do học thuật” và “tự do sáng tạo”, trên cơ sở đáp ứng tốt hơn nữa các nhu cầu phát triển của đất nước, của các tổ chức, doanh nghiệp và từng người dân. Việc phát huy tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm này được thể hiện thông qua phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của các chủ thể tham gia vào hệ thống giáo dục, đặc biệt là hội đồng trường. Chúng ta vẫn còn bùng nhùng trong việc tổ chức và hoạt động của hội đồng trường và vì thế chưa phát huy được tính tự chịu trách nhiệm của nhà trường, chưa xử lý thỏa đáng những mối quan hệ lợi ích trong hệ thống.

Khởi xướng “Những mong đợi lớn hơn” cũng đề xuất rằng các trường đại học phải chú trọng vào việc coi trọng mình như những cộng đồng học tập mà sứ mạng của nó là để nâng cao thành tựu của sinh viên; đáp ứng nhu cầu và đặc điểm của những sinh viên mà nó phục vụ: Sự đa dạng của họ, các dạng nhập học khác nhau, sự chuẩn bị và những khát vọng khác nhau; phân bổ các nguồn lực để hỗ trợ sự chú ý ngày càng tăng của giảng viên với việc học tập của sinh viên; chấp nhận nghĩa vụ cho việc nâng cao năng lực giảng dạy của giảng viên; thúc đẩy và cổ vũ lãnh đạo hợp tác giữa giảng viên, các nhà quản lý và những nhân vật hữu quan chủ chốt; cùng với Chính phủ và các nhà lãnh đạo kinh doanh để bố trí sắp xếp trường đáp ứng các nhu cầu xã hội; như là một nhóm, cung cấp các mô hình giáo dục đa dạng, khác nhau.

Theo ông, để làm được những điều đó thì các trường đại học ở ta nên tập trung vào những vấn đề gì?

Để làm được những điều trên đòi hỏi những nỗ lực to lớn của toàn xã hội và rất nhiều điều cần thực hiện. Tuy nhiên, theo tôi, ba chủ đề cốt lõi cho việc phát triển các trường đại học ở nước ta hiện nay là: Đổi mới các chương trình giáo dục cho phù hợp với những nhu cầu phát triển của đất nước và những phát triển hiện nay đang diễn ra trên thế giới; phát triển năng lực của đội ngũ quản lý và hệ thống quản lý giáo dục và phát triển năng lực của đội ngũ giảng viên.

Ba chủ đề này có quan hệ biện chứng với nhau rất chặt chẽ trong việc mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Tuy nhiên, trong ba chủ đề này thì cốt lõi là phát triển năng lực của đội ngũ giảng viên vì giảng viên giỏi sẽ có khả năng xây dựng và hoàn thiện các chương trình giáo dục, đồng thời, các nhà quản lý giáo dục hầu hết cũng được phát triển từ các giảng viên. Vì vậy, mục tiêu xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục đại học đủ về số lượng, có phẩm chất đạo đức và lương tâm nghề nghiệp, có trình độ chuyên môn cao, phong cách giảng dạy và quản lý tiên tiến phải được đặt lên hàng đầu.

Xin cảm ơn ông!
Tinh thần đại học và cái giá của tư duy ăn xổi ở thì
(BNDT)