Đọc truyện Chuyện ở bản Piát - hay full cho tuôi cuộc sống

Chuyện ở bản Piát




Tôi được tăng cường lên Piát để chỉ đạo sản xuất. Một anh cán bộ chân trắng ở Phòng Nông nghiệp huyện, xuống cơ sở chỉ đạo sản xuất, nghĩ cũng kỳ lạ. Tôi toan từ chối, nhưng lại tặc lưỡi, cứ thử xem sao, thế là mới có chuyện.
Nói là chân trắng thì cũng chưa hẳn, bởi mình xuất thân nông dân đồng xuôi, nên việc cấy, việc cày, việc bừa… tay vốn quen làm. Cứ xuống bản, chả chỉ đạo thì cứ xắn tay lên mà làm. Dân chúng ở đâu cũng ghét đám chỉ tay năm ngón.


Nhấn vào đây để tải về máy




Từ phố huyện, đạp xe nửa ngày, gửi nhà dân ven đường, rồi đi bộ, trèo ba ngọn đèo, lội bảy con suối thì đến. Tôi hỏi mấy anh cán bộ xã, Piát có nghĩa là gì? Họ bảo, tức là ruộng dốc thoải. Tôi được giới thiệu đến ở nhà Khấu. Khấu, tiếng Tày nghĩa là lúa. Anh ta làm khỏe như trâu, ăn khỏe như hùm. Bố mẹ Khấu chỉ sinh được một mình Khấu thì khuất núi. Tôi ở cùng Khấu từ khi trăng khuyết, đến ngày trăng tròn thì kết tồng. Theo phong tục người Tày, một khi đã kết tồng thì sống tết, chết giỗ, hai người coi nhau như anh em. Tôi thấy mặt trời trước được làm anh. Tuy làm anh, nhưng lại rất ngớ nghết, làm cái gì thằng em cũng phải chỉ bảo cho.

Sáng sáng, mỗi khi kim đồng hồ Pônjốt đeo tay chỉ bảy giờ là tôi ra gốc cây bưởi ở đầu sàn, đánh kẻng hợp tác. Khấu là đội trưởng sản xuất nhưng lại hay ngủ quên. Người ăn khỏe cũng thường ngủ khỏe. Mỗi khi nghe kẻng đánh vào tai, Khấu mới vục dậy, ra cầu thích bắc loa tay gọi ồi ồi: “Đi làm thôi lố”. Gọi lấy lệ vậy, chứ các nhà ở cách mấy quả đồi, lại bị sương mù bao phủ, thì làm sao nghe hết được. Cán bộ xã khen Khấu tích cực.

Hợp tác xã Piát ở ngay gần trụ sở Uỷ ban Hành chính xã, nên coi là trung tâm. Tôi để ý thấy có cô Phái, nhà ở bên kia đồi, nhưng hôm nào cũng đến tập trung đi làm sớm nhất. Phái là gái chưa chồng, không xinh lắm, nhưng nước da trắng, nên nom cũng ưa mắt. Theo tiếng Tày, Phái có nghĩa là bông. Nhưng mỗi khi chấm công là Khấu khắt khe với Phái nhất:

- Cào cỏ cải tiến là phải hai tiến, một lùi. Sao cô chỉ có một lùi, một tiến? Phạt ba điểm, còn bảy điểm.

- Cán bộ bảo làm thế.

Khấu nhìn tôi như dò hỏi. Tôi lúng túng phân bua:

- Hồi ở làng, bọn tôi cũng làm thế, cào đi cào lại nhiều, gốc lúa lốc cả lên. Mà cái kiểu này cũng nên bỏ.

Khấu thở dài ngao ngán, gấp sổ, gài bút máy Trường Sơn vào túi áo sơ mi trứng sáo, quên đóng nắp bút nên mực thấm ra ngực áo. Phái thấy vậy, kêu lên: “à lúi”. Khấu lặng lẽ rút bút ra cài lại và vằn mắt lên nhìn. Phái sợ hãi thụt cổ, lè lưỡi quay đi.

Hồi ấy, ra khỏi nhà đã là rừng. Những chú lợn rừng sọc dưa còn lon ton chạy vào ăn cám với lợn nhà. Gà rừng còn vào gầm sàn, kiếm ăn với gà nhà. Nhưng tự dưng, không biết đàn khỉ ở đâu kéo về phá ngô dữ lắm, nên cái việc chỉ bảo hệ trọng đầu tiên của thằng em là cách làm súng. Khấu lấy về một đoạn thép tròn, dài hàng mét, to như ngón tay cái, bảo làm súng. Tôi ngớ ra, trần đời, chỉ thấy súng nòng rỗng, chứ chưa bao giờ thấy nòng đặc như cái thuốn thế này. Khấu chừng như hiểu ý, nhưng chỉ cười cười. Khấu làm cái gì, tôi cũng làm theo. Hai chúng tôi vần một khúc gỗ to như cái cối xay chôn xuống gầm sàn làm giá đỡ, rồi néo chặt đoạn thép vào cho chắc và khoan nòng.

Việc khoan nòng, quan trọng nhất là phải khoan cho thẳng, nếu lệch, khi bắn nhiều, đạn sẽ làm cho nòng mòn vẹt như vạc ống dầu. Bởi thế, Khấu giữ mũi khoan, còn tôi thì cò cưa cái cần khoan buộc dây da trâu. Phôi thép bắn ra, nóng như cám rang.

Chiều chiều, cứ đi làm hợp tác về, hai chúng tôi lại xúm vào khoan. Bọn thanh niên trong bản cũng xúm đến xem và kéo khoan đỡ tôi, nhưng Khấu thì khư khư giữ mũi khoan, không giao cho ai bao giờ. Có hôm cô Phái đến đọ sổ công điểm, mũi khoan chợt nảy nên, lao bổ xuống bàn chân, máu chảy chan hòa. Cô Phái sợ hãi kêu thét lên lấy tay bưng mặt, Khấu xoay người, thò tay vào cạp quần, rứt ra một túm lông rịt vào vết thương, cầm máu. Cô Phái vô tình nhìn thấy, lại kêu rú lên: “à lúi” và chạy vụt đi. Đám thanh niên cười hà... hà.

- Hỏng rồi!

- Sao?

- Chưa thấy máu thú đã thấy máu người, khỉ chưa chạy mà chân đã thủng rồi à.

Khẩu súng rồi cũng làm xong, nom oách như súng trận. Chọn ngày lành, hai anh em lên đồi bắn thử. Chúng tôi nằm phục ở rìa nương, tìm tảng đá con khỉ đầu đàn thường ngồi chỉ huy làm đích. Một lúc, mấy con khỉ mò ra nháo nhác nhìn quanh, rồi lũ khỉ buộc dây rừng quanh bụng, ào ạt xông vào bẻ ngô. Khấu giương súng, bóp cò đánh “đoàng” một cái. Nòng súng không có đường khương tuyến, lại bắn đạn K44 của dân quân, viên đạn ra khỏi nòng thì xoay ngang, xé gió kêu ngoao ngoao như tiếng ma, nghe rợn tóc gáy. Lũ khỉ rụng rời chân tay, nằm chết giấc. Tôi toan trói mấy con về thịt, Khấu bảo, đừng làm thế, khỉ giống người mình. Một lúc sau, lũ khỉ tỉnh dậy, lểu thểu lê bước vào rừng. Từ đó, chúng không dám bén mảng về phá ngô nữa.

Một hôm tôi lên họp giao ban trên xã về thì không thấy Khấu đâu, chỉ có cô Phái cầm cuốn sổ công điểm gia đình đang ngồi ở ngoài. Thấy đầu cầu thang có treo con cá chép rất to, tôi lấy làm lạ. Cô Phái lí nhí nói:

- Em sang đối chiếu công điểm tháng trước…

Liếc nhìn con cá đang ngáp ngáp, cô khẽ nói:

- Bố bầm em bảo, mang cho các anh con cá. Bố em mới quăng chài ở vực Cọn, chỗ anh Khấu hay ra tắm.

- To thế!

Tôi chỉ định khen con cá, nhưng cô Phái lại cúi nhìn xuống ngực mình, mặt ửng đỏ như mào gà.

Tôi đưa cô Phái về, con đường mòn vắt qua đồi yên ngựa. Chiều xuống, từng đàn chim hối hả bay về tổ. Thỉnh thoảng, cô Phái lại ngoái lại hỏi:

- Cán bộ đã học được nhiều tiếng Tày của món em chưa?

- Bọn thanh niên đang dạy, nhưng cũng đủ để đi đường: “Kin hy” là đi đường rậm, “Kin vày” là quay trở lại.

Cô Phái ôm bụng cười ngặt nghẽo, ngã lăn cả ra vệ cỏ ven đường. Cái váy đen lật lên để lộ ra bắp đùi trắng như đọt măng. Cuốn sổ công điểm văng ra bên cạnh, cũng cuộn tròn như bẹ măng. Cái khăn đội đầu tuột ra, làm cho mái tóc đổ tràn trên cỏ như một đống móc. Tôi lúng túng không biết sự tình thế nào, cũng nhệch mồm ra cười theo. Bên đồi, vẳng tiếng mõ trâu lốc cốc, lòng bồi hồi như lúc nghe tiếng mõ chùa làng. Khói lam chiều đang tỏa trên những mái